Ngõ nhỏ Hà Nội

... Ngõ ơi, ngõ ơi. Những cái ngõ tôi chỉ đi qua, những cái ngõ tôi đã bước vào. Là Hà Nội của tôi trong ấy. Ngõ Áo Dài, ngõ Tạm Thương... Ngay những cái tên đã làm lòng xao xuyến. Những lối đi nhỏ nhắn, những tấm bạt nghiêng xiêu. Tường bạc tháng ngày, tường thơm sơn mới. Gió lao xao trên những tán cây tròn xanh. Người ta đi bộ thong dong, những gương mặt xa lạ, thảng một ánh mắt thân quen. Một quán nước nhỏ đậu trên vỉa hè, ngòn ngọt hương nhân trần ...
Hà Nội nho nhỏ, mà nhiều ngõ lắm. Ngõ nứt ra từ lòng phố lớn, ngõ chen vào giữa những ngôi nhà. Ngõ như một nụ cười, hé mở khoảng không gian mới, nhỏ, hẹp mà phong phú sắc màu. Hà Nội đã nở biết bao nụ cười như thế, khắc trong lòng tôi một vạch dấu yêu.
Tôi yêu ngõ nhỏ Hà thành, yêu nhất là cái ngõ có ngôi nhà cũ tôi từng sống. Cái ngõ ấy có hình dáng giống một lọ hoa cao cổ: Lối vào thẳng đuột, bé xíu, nhưng bên trong lại mở ra khoảng sân to rộng, tròn như một vầng dương. Trong ngõ chẳng có cây, chỉ toàn nhà là nhà. Nhưng bù lại, ngay trước ngõ có một cây sấu già xanh mướt. Thế là chỉ cần đón được mùi lá sấu chua dịu tan trong nắng, nhắm mắt lại cũng biết được đâu là ngõ của nhà mình. Tôi nghĩ mùi hương đó là lời chào của ngõ. Tôi ở đó vào những ngày bé xíu. Trái tim khi ấy còn thơ, bước chân trong ngõ tung tăng chẳng lo nghĩ.
Đến khi xa rồi, mỗi lần đạp xe qua ngõ lại thấy sao nhớ quá những tháng năm xanh tròn như trái sấu non. Cây sấu vẫn còn đó, nhưng lời chào thoảng trong nắng gió năm nao giờ đã thành lời tạm biệt... Nhà cũ im lìm ngủ yên trong ngõ, như những điều đã qua chẳng bao giờ mất đi, chỉ đơn giản là bị bỏ lại, phía sau lưng.
Tuổi thơ bình thản nằm lại trong con ngõ có cây sấu già canh gác, nhưng niềm yêu những cái ngõ chẳng nguôi. Một ngày hoa mộng, tôi cùng người bạn tình cờ khám phá ra cái ngõ có loài hoa lạ. Cái ngõ đó là ngã rẽ cho tình bạn của chúng tôi, khiến hai đứa thêm gắn bó khi được cùng sẻ chia, nâng niu một bí mật. Nghiễm nhiên với tôi, ngõ hoa ấy trở thành ngõ nhỏ Hà thành quan trọng thứ hai trong đời.
Ngõ không dài lắm nhưng khá rộng, có hình chữ nhật giản đơn. Hai dãy nhà riêng nhấp nhô đối mặt. Bên ngoài căn nhà bé nhất, có một cái cây nở hoa đỏ xoè năm cánh. Những chùm hoa nhỏ bé vô danh. Là vì hoa đỏ quá, là vì lá xanh quá, hay vì dáng vẻ ngõ quá hiền lành, mà tôi và cô bạn ít lời cứ mê mẩn ngõ mãi không thôi. Vào lại ra, ra lại vào. Ngõ ngắn ngủn, rợp bóng cây. Luôn thanh vắng. Sự im lặng ấy xoa dịu những linh hồn mới chớm chạm đời, còn đang làm quen với những tổn thương đầu tiên.
Tay nắm tay, miệng mỉm cười không nói, chúng tôi bước qua bóng nắng và tháng ngày. Trong ngõ. Cùng ngõ.
Ngón tay đan nhau chặt đến thế nào cũng có lúc phải buông lơi. Cô bạn rời Hà Nội. Còn ngõ và tôi, chúng tôi vẫn có đôi, chúng tôi không khóc...
Ngõ ơi, ngõ ơi. Những cái ngõ tôi chỉ đi qua, những cái ngõ tôi đã bước vào. Là Hà Nội của tôi trong ấy. Ngõ Áo Dài, ngõ Tạm Thương... Ngay những cái tên đã làm lòng xao xuyến. Những lối đi nhỏ nhắn, những tấm bạt nghiêng xiêu. Tường bạc tháng ngày, tường thơm sơn mới. Gió lao xao trên những tán cây tròn xanh. Người ta đi bộ thong dong, những gương mặt xa lạ, thảng một ánh mắt thân quen. Một quán nước nhỏ đậu trên vỉa hè, ngòn ngọt hương nhân trần. Có khi trong ngõ lại nổi lên một hàng ăn đông khách, như hàng bánh trôi tàu thơm mùi gừng ấm sực, hay hàng phở xoắn xuýt mùi nước dùng ngầy ngậy.
Ngõ là vậy, ngõ khác nhiều với phố. Phố là bộ mặt phát triển của Thủ đô, ngõ là nét duyên thầm của Hà Nội. Phố tấp nập người xe, ngõ bé nhỏ hiền hoà. Ngõ như khoảng lặng thật riêng củađất Hà thành, chất chứa cuộc sống bình dị, an nhiên. Nếu như có người đã ví "Hà Nội nhỏ như bàn tay con gái..." thì những con phố là đường chỉ tay dày sậm, những con ngõ nhỏ là đường chỉ tay thanh mảnh, tạo nên nét mềm mại của "bàn tay" Hà Nội. Ngắm nhìn hay chạm đến, đều chỉ thấy yêu hơn...
Người ta phố lớn đông vui, còn tôi chỉ đem lòng mến ngõ Hà thành bình lặng. Lòng mến dài như lòng nhớ, những con ngõ nhỏ của tôi...
"Sương giăng mờ trên ngõ Tạm Thương/ Ngõ rất cụt mà lòng xa thẳm/ Ngõ bảy thước mà lòng muôn dặm/ Thương một đời đâu phải tạm thương..." (Thơ Chế Lan Viên)